Door: Paul Welling
Voor een klein, maar zeer geïnteresseerd publiek vertelde Paul Welling over zijn onderzoek naar het ontstaan, het verloop en de vreselijke gevolgen van de Februaristaking in Amsterdam in 1941. Hij verhaalt over zijn familiebanden met de familie Swaab. En legt uit dat de door de Nazi ingestelde Rassenwetten (1935) hun basis vinden in de 7 stellingen welke Luther in 1543 publiceerde.
Een uitleg over wanneer iemand voor de bezetter Joods was, of niet, volgt. De interpretatie van de Nazi’s week duidelijk af van de Joodse wetgeving.
De directe aanleiding voor de Februaristaking in Amsterdam en omstreken waren de razzia’s, waarbij op 22 en 23 februari 1941 427 jonge Joodse mannen met geweld door de Duitsers waren opgepakt.
Eerder al kreeg de joodse bevolking van Amsterdam te maken met intimidatie, vernielingen en terreur. In eind 1940, begin 1941 trekken WA’ers (de Weerbaarheidsafdeling van de NSB in Amsterdam) erop uit om de Joden lastig te vallen. Daarbij lopen ze ook provocerend door de Jodenbreestraat. Op het J.D. Meijerplein komt het tot een treffen met Joden, die gesteund werden door communistische knokploegen.
Paul Welling vertelt hoe bij zo’n gevecht op 11 februari 1941 de WA-man Hendrik Koot (1898-1941) zwaar gewond raakt en enkele dagen later om het leven kwam.
Paul verteld dat er knokploegen werden gevormd van vooral, Joodse en communistische jongemannen. Zij hadden als uitvalsbasis onder meer de Joodse ijssalon Koco. Bekend is ook hun gevecht op het Waterlooplein op 14 februari. Toen er op 19 februari in de Joodse ijssalon Koco gevechten ontstonden waarbij de Duitse politie met ammoniakgas werd bespoten, waren de rapen gaar met als dieptepunt de razzia’s van 22 en 23 februari. Er werden 427 jonge Joodse mannen opgepakt. Dat was een eis van SS-baas Rauter.
Legertrucks vervoerden de 427 jonge joodse mannen, die de Duitsers tijdens de razzia’s in de kraag hadden gevat, naar Polizeiliches Durchgangslager Schoorl. De gevangenen bleven slechts vier dagen in Schoorl. Ze werden overgebracht naar concentratiekamp Buchenwald.
Daarop volgde, als verzetsdaad tegen zoveel bruut geweld een staking waartoe werd opgeroepen door leden van de communistische partij. De staking begon in Amsterdam en breidde zich uit naar de Zaanstreek, Haarlem, Velsen, Weesp, Hilversum en de stad Utrecht. Deze staking werd bekend als “De Februaristaking “.
Onder de 427 gevangenen die in Amsterdam werden opgepakt bevonden zich de broers Izak en Jacob Swaab. In Buchenwald kwamen al 47 leden van de oorspronkelijke groep van 427 mannen, die in Amsterdam waren opgepakt, om het leven.
In de tweede helft van mei 1941 zette de SS de overgebleven 342 mannen uit Amsterdam op transport naar het concentratiekamp Mauthausen bij Linz in Oostenrijk. Op een zeer wrede manier werd het de gevangen duidelijk gemaakt dat ontsnappen onmogelijk was: Een aantal gevangen moesten, als voorbeeld, in de hekken klimmen, deze hekken stonden onder hoge spanning en zij vonden allen de dood.
Paul vertelde ook over de leugen dat een aantal gevangenen op een soort ontspanningsreisje naar Kasteel Hartheim mochten.. Uiteindelijk bleek dat zij daar als proefkonijnen moesten dienen voor de massale vergassingen door de Nazi’s in onder meer Auschwitz.
Slechts twee mannen keerden na het eind van de oorlog terug.
Opvallend is dat alles wat er met de 427 opgepakte mannen gebeurde aanvankelijk heel punctueel werd vastgelegd. Zo werd na het overlijden van een gevangene, op welke manier dan ook, altijd bericht verstuurd aan de familie of de politie in Amsterdam.
Veel Joodse genealogische gegevens zijn inmiddels op het internet te vinden. Paul Welling gaf een uitgebreid overzicht.
https://www.joodsmonument.nl/
https://www.arolsen-archives.org/
https://www.westerborkportretten.nl/
https://oorlogslevens.nl/
http://www.maxvandam.info/humo-gen/index/i/
https://www.joodsamsterdam.nl/
http://start.voorouders.eu/joodse_genealogie.htm
https://joodsbw.nl/
Een bijzondere avond waar bleek dat genealogie ook heel veel emoties kan oproepen. Met dank aan Paul Welling. En tenslotte het adres van de blog van Paul Welling:
http://genealogischblogpaulwelling.blogspot.com/2020/01/genealogisch-blog-420.html