Ons afdeling lid Peter van Maanen heeft enkele websites opgezet over het onderwerp “Schepenbanken in de Betuwe”.
Een schepenbank bestuurde een gebied en had daar de nodige bevoegdheden. De schepenbanken van Tuil, Deil, Zuilichem en Driel werden op 27 art 1335 opgericht. Van de schepenbank van Zaltbommel zijn akten gevonden uit het jaar 1231, maar de bewaarde boeken beginnen rond 1525.
Inmiddels zijn er websites gemaakt van :
Peter van Maanen kan best wat hulp
Tot 1335 maakte men in de Tielerwaard en Bommelerwaard gebruik van de schepenbank in Zaltbommel. In dat jaar werd het gebied opgesplitst: op 27 maart 1335 werden de schepenbanken van Tuil, Deil, Zuilichem en Driel opgericht. Zie Nijhoff, Gedenkwaardigheden, deel 1, No 302, pag. 348.
Oudere schepenbrieven van Zaltbommel die qua gebied vielen onder de nieuwe rechtbanken bleven daarna “in haar macht” maar moesten worden gericht met de richter en schepenen waar het gebied onder viel.
Het gericht van de Bank van Zuilichem omvatte: Zuilichem, Gameren, Nieuwaal, Brakel, Aalst, Bruchem, Kerkwijk en Delwijnen.
Vanaf 1335 zouden er dus
De Bank van Bommel omvatte aanvankelijk vrijwel de gehele Bommelerwaard en Tielerwaard. Uit de vernieuwde stadsrechten in 1316 blijkt dat het rechtsgebied op dat moment expliciet niet omvatte: Tiel en Zandwijk (dan nog Brabants), Asperen en Hedel, en “overige plaatsen”. Met dat laatste werden waarschijnlijk bedoeld Ammerzoden, Nederhemert en Poederoijen. Over Heerewaarden wordt nergens gerept.
De oudst bekende akte van Zaltbommel dateert uit 1276. In 1335 volgde een opsplitsing van het rechtsgebied. De schepenbanken van Tuil, Deil, Zuilichem en Driel werden opgericht op 27 maart 1335.
Er zouden dus (minstens) vanaf 1276 signaten (boeken) moeten zijn geweest waarin
Tot 1335 maakte men in de Tielerwaard en Bommelerwaard gebruik van de schepenbank in Zaltbommel. In dat jaar werd het gebied opgesplitst: op 27 maart 1335 werden de schepenbanken van Tuil, Deil, Zuilichem en Driel opgericht. Zie Nijhoff, Gedenkwaardigheden, deel 1, No 302, pag. 348.
Oudere schepenbrieven van Zaltbommel die qua gebied vielen onder de nieuwe rechtbanken bleven daarna “in haar macht” maar moesten worden gericht met de richter en schepenen waar het gebied onder viel. (NB. een merkwaardige uitzondering vormt nr. 421 van het Cartularium der Abdij Marienweerd, op 5 dec. 1333. Deze betreft land in Ophemert en
Het gericht van de Bank van Driel omvatte: Kerkdriel, Velddriel, Hoenzadriel en Rossum.
Vanaf 1335 zouden er dus signaten (boeken) moeten zijn geweest waarin de actes werden genoteerd van de Bank van Driel. Tegenwoordig beginnen de bewaarde boeken rond 1583 en is er een enorm gat van vrijwel 250 jaar. Er zijn slechts enkele losse stukken bewaard gebleven uit 1555, vrijwel te verwaarlozen. En de akten tussen 1583 en 1590 zijn zodanig aangevreten dat ofwel tekst ontbreekt ofwel de tekst vrijwel niet te lezen is.
In allerlei archieven en boekwerken komen actes (charters) voor uit die vermiste periode. Het zou
Het gericht van de Bank van Deil omvatte de dorpen van Gelre in de Tielerwaard langs de Linge: Gellicum, Rumpt, Enspijk, Deil, Geldermalsen, Meteren, Wadenoijen en Drumpt.De schepenbank bestond uit 8 schepenen, waarvan jaarlijks op St. Nicolaasdag (6 dec.) 4 schepenen wisselden. Dus een schepen kon maximaal 2 jaar aaneen aanblijven. Elke schepen diende minimaal 16 morgen land in het gericht te bezitten. Een andere eis was “In een en dezelfde Stoel ende Gerichte mogen niet gelyk Schepenen wesen Vader en Soon, nogte Schoonvader en Schoonsoon of twee Gebroeders”. Een belangrijk gegeven voor wie familierelaties onderzoekt!
Een belangrijke rol in
